Bổ sung vitamin A cho bé từ 6-36 tháng tuổi (11/11/2020, Thứ tư)

Vitamin A là một trong các loại vitamin quan trọng nhất với cơ thể con người. Tuy nhiên, ở trẻ em thường rất dễ bị thiếu hụt loại vitamin này. Các dấu hiệu nhận biết trẻ thiếu vitamin A bao gồm giảm thị lực, mệt mỏi lười vận động, chậm lớn còi cọc, khô mắt đau rát, mất ngủ tiêu chảy kéo dài. Mặc dù cơ thể chỉ cần vài trăm microgam vitamin A/ngày nhưng nếu thiếu đi lại gây rối loạn chuyển hóa và có thể gặp một số bệnh quan trọng. Trẻ em thiếu vitamin A sẽ chậm lớn, dễ mắc các bệnh về hô hấp hoặc các bệnh sởi, uốn ván, lao. Tuy nhiên, tự ý dùng vitamin A có thể gây hại cho trẻ. Vì thế, các bà mẹ cần tuân thủ theo hướng dẫn của nhân viên y tế

Liều dùng vitamin A theo khuyến cáo: Mặc dù vitamin A rất tốt cho cơ thể nói chung và cho trẻ em nói riêng nhưng nếu bổ sung thừa vitamin A có thể dẫn đến ngộ độc.

Với trẻ em dưới sáu tháng tuổi, bổ sung vitamin A qua nguồn sữa mẹ. Các bà mẹ sau sinh nên uống vitamin A liều cao để cung cấp vitamin A cần thiết cho trẻ qua nguồn sữa của mình. Nếu trẻ dưới sáu tháng không được bú sữa mẹ đầy đủ thì có thể uống vitamin A một liều duy nhất với liều lượng 50.000IU.
Với trẻ em từ 6 đến 36 tháng tuổi thì mỗi năm nên bổ sung vitamin A cho trẻ hai lần ở các trạm y tế vào các ngày: mùng 1 + mùng 2/6 và ngày mùng 1 + mùng 2/12.
Với những trẻ em mắc một số bệnh nguy hiểm như bệnh bạch cầu cấp tiền tủy bào, trẻ sinh non mắc bệnh loạn sản phế quản phổi… có thể bổ sung vitamin A theo hướng dẫn của bác sỹ
Với trẻ em muốn thúc đẩy tăng trưởng có thể uống 60mg vitamin A/ lần, dùng một đến sáu lần, mỗi lần cách nhau từ bốn đến sáu tháng, trong vòng 3 tháng – 2 năm

Nguyên nhân thiếu hụt vitamin A ở trẻ em: Việc bổ sung vitamin A cho bé không khó nhưng trẻ em từ sáu đến ba sáu tháng tuổi lại là nhóm trẻ em dễ bị thiếu hụt vitamin A nhất. Nguyên nhân có thể từ những điều sau:

Do khẩu phần ăn của bé bị thiếu hụt vitamin A. Với những bé còn bú sữa mẹ thì sữa mẹ chính là nguồn cung cấp vitamin A duy nhất và nhiều nhất. Nếu cơ thể mẹ bị thiếu vitamin A thì chắc chắn trẻ cũng bị thiếu hụt vitamin này.
Ở giai đoạn trẻ ăn dặm, nếu trẻ không được bổ sung dầu ăn và chất béo dẫn đến việc vitamin A không được hấp thụ đầy đủ.
Do trẻ không được cung cấp đủ so với nhu cầu. Các nghiên cứu cho thấy, trong giai đoạn tăng trưởng, cơ thể bé cần lượng vitamin A cao gấp năm, sáu lần người lớn. Nếu các bậc phụ huynh không nắm được điều này vô tình dẫn đến việc bổ sung thiếu lượng vitamin A cần thiết và đầy đủ cho cơ thể trẻ phát triển
Do trẻ bị rối loạn hấp thu, bị các bệnh về đường ruột dẫn đến khả năng hấp thụ vitamin A kém. Hoặc do chế độ ăn thiếu dầu mỡ nên không hấp thu được vitamin A

Hậu quả của việc trẻ bị thiếu hụt vitamin A
Khi trẻ bị thiếu vitamin A, cơ thể sẽ dễ bị nhiễm khuẩn, đặc biệt là nhiễm khuẩn về đường tiêu hóa và hô hấp như tiêu chảy, lao, uốn ván, sởi. Ngoài ra, thiếu vitamin A còn làm tổn thương mắt, gây giảm thị lực, nghiêm trọng hơn có thể bị thủng giác mạc và nếu không được phát hiện, chữa trị kịp thời có thể dẫn đến mù lòa vĩnh viễn. Chính vì vậy, ngay từ ban đầu, các bậc cha mẹ cần đặc biệt lưu ý bổ sung thêm vitamin A cho trẻ ngay.

Các biện pháp phòng chống thiếu vitamin A ở trẻ: Để giảm nguy cơ thiếu hụt vitamin A ở trẻ, cha mẹ nên thực hiện một số biện pháp như sau:

Nâng cao chất lượng bữa ăn, cung cấp đủ vitamin A phù hợp nhu cầu của bé. Với những trẻ em dưới sáu tháng tuổi thì người mẹ phải bổ sung vitamin A cho bản thân để tăng thêm lượng vitamin A trong sữa của mình. Sau sáu tháng, tiếp tục cho bé kết hợp bú sữa mẹ và ăn dặm. Bổ sung các thực phẩm giàu vitamin A có nguồn gốc từ động vật như: thịt gà, gan lợn, cá trê, lòng đỏ trứng gà và các vitamin A có nguồn gốc từ thực vật như: đu đủ chín, cà chua, gấc, dưa hấu, rau dền, xoài.
Bổ sung vitamin A liều cao cho trẻ bằng cách mỗi năm cho bé đến các trạm y tế uống vitamin A hai lần/năm. Với trẻ từ sáu đến mười hai tháng tuổi uống 100.000 IU/ lần và trẻ trên mười hai tháng uống 200.000 IU/ lần.

Những loại thực phẩm giúp bổ sung vitamin A cho bé
Trong hai cách bổ sung vitamin A kể trên thì việc bổ sung vitamin qua thực phẩm là cách dễ thực hiện, hiệu quả và an toàn nhất. Bổ sung vitamin A qua các loại thực phẩm tự nhiên luôn là biện pháp dễ dàng thực hiện cũng như an toàn, hiệu quả nhất hiện nay. Các loại thực phẩm giàu vitamin A mà các mẹ có thể tham khảo như sau.

Cà rốt: Ngoài việc giàu vitamin A, cà rốt còn rất giàu các chất chống oxy hóa giúp bảo vệ mắt, tránh ánh nắng mặt trời và không bị tiếp xúc với môi trường ô nhiễm. Nên bổ sung cà rốt vào các bữa ăn cho bé hoặc làm nước ép cho bé uống 2-3 lần mỗi tuần. Tuy nhiên, cần theo dõi đại tiện của trẻ vì cà rốt có thể gây táo bón cho trẻ. Khi thấy trẻ bị táo bón nên giảm lượng nước cà rốt
Khoai lang: Khoai lang rất giàu vitamin A, chất xơ và kali. Các mẹ có thể đổi bữa cho bé bằng các món khoai lang luộc, hấp cơm, nghiền cho vào cháo hoặc chiên rán đơn giản... sẽ rất tốt cho đôi mắt của bé.
Rau bina: Rau bina bổ sung vitamin rất tốt cho bé. Bạn có thể xay rau cùng cháo, bột cho trẻ đang ăn dặm hoặc làm các món salad rau củ cho các bé đã lớn hơn.
Trái cây họ nhà cam quýt: Với màu vàng, cam đặc trưng, các loại trái cây như cam, quýt, bưởi, cam canh rất giàu vitamin A, ngăn ngừa tổn thương thần kinh ở mắt và có lợi cho sức khỏe của bé.
Thịt bò nạc: Đây là nguồn cung cấp vitamin A cho trẻ rất tốt. Trong thịt bò nạc giàu kẽm tốt cho sức khỏe võng mạc. Ngoài ra, thịt bò nạc có thể thay thế các chất béo no toàn phần trong khẩu phần ăn của bé.
Cá hồi: Một nguồn cung cấp vitamin A từ động vật rất hữu ích khác đến từ cá hồi. Trong cá hồi có các axit béo, Omega 3 giúp tăng cường sức khỏe võng mạc, giảm nguy cơ thoái hóa hoàng điểm, giảm nguy cơ đục thủy tinh thể. Mỗi tuần nên bổ sung vào khẩu phần ăn cho bé ít nhất hai phần cá hồi hoặc cá mòi, cá thu, cá trích.
Lòng đỏ trứng gà, gan, phô mai: Ngoài các loại thực phẩm giàu vitamin A cho bé kể trên thì trong lòng đỏ trứng gà, gan, phô mai cũng rất giàu vitamin A rất tốt cho mắt và tăng cường hệ miễn dịch.

Tác dụng phụ của vitamin A: Một số trẻ có thể bị dị ứng với vitamin A nên sau khi cho trẻ uống vitamin A cần theo dõi và phát hiện các dấu hiệu sau: khó thở, mặt, môi, lưỡi, họng bị sưng, đau. Nếu trẻ có 1 trong các dấu hiẹu đó, cần báo ngay với nhân viên y tế. Bên cạnh đó, khi dùng vitamin A có thể gặp một số tác dụng phụ như sau:

Tiêu chảy, đầy bụng khó tiêu
Giảm chức năng của tuyến giáp
Tăng nguy cơ bị bệnh về tim mạch
Viêm gan mãn tính
Sốt, ho
Nứt móng tay, chân, sưng, nứt môi
Chảy máu phổi, đau nhức xương
Trầm cảm

Lưu ý trước khi dùng vitamin A:

Trước khi dùng vitamin A cho con, bố mẹ nên hỏi ý kiến của bác sĩ để có cách sử dụng hợp lý nhất. Đồng thời, báo thêm với bác sĩ về tiền sử bệnh của con, có bị dị ứng với các chất nào không, có đang dùng kết hợp các thuốc thảo dược hay thực phẩm chức năng nào hay không. Với phụ nữ có thai, nếu dùng vitamin A không đúng có thể gây dị tật thai nhi. Do đó, hãy báo với bác sĩ về ý định mang thai hoặc cơ thể đang mang thai của mình trước khi dùng vitamin A.
Không phải ai cũng gặp các tác dụng phụ đã kể trên và cũng không phải khi thừa vitamin A cũng sẽ gặp tất cả các tác dụng phụ ấy. Khi sử dụng quá liều và gặp một trong các hiện tượng này cần đến các cơ sở y tế kiểm tra hoặc gọi Trung tâm cấp cứu 115 ngay.

Như vậy có thể thấy, vitamin A rất tốt cho sự phát triển thị lực và hệ miễn dịch của trẻ. Tuy nhiên, nên dùng theo đúng liều lượng khuyến cáo hoặc hướng dẫn của nhân viên y tế để tránh những tác dụng phụ không mong muốn. Bố mẹ cũng đừng quên lưu lại những loại thực phẩm giàu vitamin A để bổ sung vào bữa ăn hàng ngày cho bé. Bên cạnh đó, việc dùng các loại thực phẩm chức năng bổ sung vitamin cho trẻ tổng hợp từ tự nhiên cũng sẽ là nguồn bổ sung vitamin rất tốt cho bé!

Nguồn: Trung tâm Sáng Kiến Sức Khỏe và Dân Số (http://ccihp.org/tu-lieu/me-con-vui-khoe-247_184)

Bài trước Bài sau